Aktualności
Staż pracy: jak go obliczać?
Staż pracy odgrywa kluczową rolę w wielu aspektach życia zawodowego, wpływając m.in. na długość urlopu oraz wysokość emerytury. Warto jednak wiedzieć, że nie każda forma zatrudnienia jest traktowana jednakowo przy obliczaniu stażu pracy. Poniżej przedstawiamy, które okresy pracy i działalności zawodowej są brane pod uwagę, a które niestety nie są uwzględniane oraz czy umowa-zlecenie wpływa na staż pracy.
Czym jest staż pracy i jak go obliczać?
Staż pracy to suma okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w tym umowy na czas nieokreślony, na zastępstwo, spółdzielczej umowy o pracę, mianowania czy wyboru. Nie ma znaczenia, czy praca była na pełny etat, czy w niepełnym wymiarze, ani jak zakończyło się zatrudnienie – liczy się jedynie czas trwania pracy.
Aby obliczyć swój staż pracy, należy zsumować wszystkie okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Można to zrobić, korzystając z dostępnych online darmowych kalkulatorów stażu pracy, które automatycznie obliczają łączny czas zatrudnienia na podstawie wprowadzonych dat.
Okresy składkowe i nieskładkowe wliczane do stażu pracy
Zgodnie z przepisami, do stażu pracy wliczają się zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe.
Okresy składkowe obejmują m.in.:
- okresy ubezpieczenia (opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne),
- składki opłacane przez duchownych,
- czas czynnej służby wojskowej,
- działalność kombatancką,
- pracę w służbach mundurowych.
Okresy nieskładkowe to m.in.:
- okresy pobierania zasiłku chorobowego lub opiekuńczego,
- świadczenia rehabilitacyjne,
- renta chorobowa po zakończeniu zatrudnienia,
- urlopy bezpłatne związane z delegacją małżonka,
- czas spędzony na nauce w szkole wyższej lub na studiach doktoranckich.
Do stażu pracy mogą być również wliczane okresy ubezpieczenia za granicą, o ile przewidują to odpowiednie umowy międzynarodowe.
Działalność gospodarcza a staż pracy
Niestety, prowadzenie własnej działalności gospodarczej oraz okresy wynikające z umów B2B nie są wliczane do stażu pracy. Oznacza to, że osoba, która przez wiele lat prowadziła firmę, a potem podjęła pracę na etacie, będzie traktowana podobnie jak nowy pracownik na początku kariery zawodowej.
Ta sytuacja budzi kontrowersje wśród przedsiębiorców, ponieważ przekłada się na niższą emeryturę oraz ograniczone prawa pracownicze, takie jak krótszy urlop. Mimo to, nie wprowadzono żadnych zmian prawnych, które pozwalałyby wliczać okresy prowadzenia działalności gospodarczej do stażu pracy.
Czy umowa-zlecenie wlicza się do stażu pracy?
Podobnie jak działalność gospodarcza, umowa-zlecenie nie jest wliczana do stażu pracy. Jest to spowodowane faktem, że umowa-zlecenie jest umową cywilnoprawną, a nie umową regulowaną przez Kodeks pracy. Osoby zatrudnione na umowie-zlecenie nie podlegają tym samym regulacjom, co pracownicy etatowi, np. w zakresie czasu pracy czy urlopów.
Do stażu pracy nie są także zaliczane umowy o dzieło ani dodatkowe umowy lojalnościowe z pracodawcą.
Staż pracy a emerytura
Staż pracy ma istotne znaczenie przy ustalaniu wysokości emerytury. Osiągnięcie wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) uprawnia do emerytury, ale jej wysokość zależy od zgromadzonego kapitału emerytalnego.
Kapitał emerytalny składa się z:
- zwaloryzowanych składek odprowadzanych od 1999 roku,
- kapitału początkowego, czyli składek opłacanych przed 1999 rokiem,
- długości stażu pracy.
Im dłuższy staż pracy, tym wyższa będzie emerytura. Aby otrzymać minimalną emeryturę, kobieta musi mieć co najmniej 20 lat stażu pracy, a mężczyzna 25 lat. Okresy nieskładkowe mogą stanowić maksymalnie 1/3 wymaganego stażu.
Warto zaznaczyć, że sama długość stażu pracy nie decyduje o prawie do emerytury – kluczowe jest osiągnięcie wieku emerytalnego oraz opłacenie składek przynajmniej przez jeden dzień. Staż pracy ma jednak duże znaczenie dla wysokości świadczenia, szczególnie jeśli wyliczona emerytura byłaby niższa od kwoty minimalnej.
Przeczytaj też:
